Новости университета

Studia Germanica, Romanica et Comparatistica

Вы здесь

УДК 811.112.2’04:81

© 2017 Е. А. Карасенко

ФОНОМОРФОЛОГИЧЕСКИЕ И СЕМАНТИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ СУФФИКСАЛЬНЫХ НАИМЕНОВАНИЙ МУЖЧИН В СРЕДНЕВЕРХНЕНЕМЕЦКОМ ЯЗЫКЕ

В данной статье проводится исследование средневерхненемецких дериватов с суффиксом -(e)linc, обозначающих лиц мужского пола. Рассматриваются вопросы появления и функционирования суффикса -(e)linc в различные периоды развития немецкого языка. Анализируются фонетические и морфологические особенности производных слов c -(e)linc, именуемых мужчин, их словообразовательные базы, а также общая семантика.

Ключевые слова: средневерхненемецкий язык, наименования лица, суффиксальная деривация, историческое словообразование, словообразовательные базы, мотивация, семантика.

© 2017 ЕА. Karasenko

PHONOMORPHOLOGICAL AND SEMANTIC PECULIARITIES OF DERIVATIVES DENOTING MEN IN THE MIDDLE HIGH GERMAN PERIOD

The article examines Middle High German derivatives with suffix -(e)linc denoting men. Formation and function of the suffix -(e)linc in different periods of the German language are considered. The morphological and phonetic characteristics of derivatives with -(e)linc denoting men, their word-building bases and general semantics are analysed.

Key words: Middle High German, nouns denoting persons, suffix derivation, historical word-building, word-building bases, motivation, semantics.

СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ
  1. Бессонова О. Л., Гришкова Д. М. Структура и семантика фразеологических единиц с терминами родства в английскoм и немецком языках // Studia Germanica, Romanica et Comparatistica. Донецк: ДонНУ, 2016. T. 12. № 2 (34). С. 47-61.
  2. Гумбольдт В. фон. Язык и философия культуры. Москва: Прогресс, 1985. 450 с.
  3. Калиущенко В. Д. Введение // Типология языковых значений в диахроническом и сопоставительном аспектах: словообразование в средневерхненемецком языке. Донецк: ДонНУ, 1998. Т. 1. С. 5-6.
  4. Карасенко О. А. Пейоративні найменування чоловіків у середньоверхньонімецькій мові // Типологія мовних значень у діахронічному та зіставному аспектах. Донецьк: ДонНУ, 2014. Вип. 29. С. 133-139.
  5. Карпіловська Є.А. Суфіксальна підсистема сучасної української літературної мови: будова та реалізація. К.: Інститут мовознавства ім. О.О. Потебні Національної Академії наук України, 1999. 297 с.
  6. Колшанский Г.В. Контекст и семантика. М.: Наука, 1980. 149 с.
  7. Новикова Е. Ю. Структура, семантика и тенденции развития наименований лиц по профессии в современном немецком языке. М., 2006. 218 с.
  8. Ягупова Л. М. Особливості функціонування іменника urkünde в середньоверхньонімецьких рукописах // Studia Germanica et Romanica: Іноземні мови. Зарубіжна література. Методика викладання. Донецьк: ДонНУ, 2004. Т. 1. № 1. С. 17-30.
  9. Ягупова Л. М. Мовно-географічна варіативність системи середньоверхньонімецьких префіксальних іменників. Донецьк: ДонНУ, 2007. 605 с. (Типологічні, зіставні, діахронічні дослідження. Т. 4.).
  10. Behaghel O. Die deutsche Sprache. 14. Aufl. Halle (Saale): Niemeyer, 1968. 316 S.
  11. Fleischer W. Wortbildung der deutschen Gegenwartssprache. Leipzig: Bibiliographisches Institut, 1974. 361 S.
  12. Fleischer W. Barz I. Wortbildung der deutschen Gegenwartssprache. 2., durchgesehene Auflage. Tübingen: Niemeyer, 1995. 382 S.
  13. Grimm J., Grimm W. Deutsches Wörterbuch: In 33 Bd-n. Nachdruck der Erstaugabe 1854. München: Deutscher Taschenbuch Verlag, 1984. Bd. 1. 1823 S., Bd. 13. 2386 S., Bd. 26. 2026 S., Bd. 32. 1460 S.
  14. Hagedorn J. Die Entwicklung russischer und südwestrussischer Systeme männlicher Personennamen im 14.-16. Jahrhundert. Tübingen: der Universität Verlag, 2001. 155 S.
  15. Klein Th. Mittelhochdeutsche Grammatik. Tübingen: Niemeyer, 2009. Teil III: Wortbildung. 684 S.
  16. Kochskämper B. „Frau“ und „Mann“ im Althochdeutschen. Frankfurt am Main, Berlin, Bern, New York, Paris, Wien: Lang, 1999. 507 S.
  17. Lexer M. Mittelhochdeutsches Handwörterbuch: In 3 Bd-n. Nachdruck der Ausgabe Leipzig 1872-1878. Stuttgart: S. Hierzel, 1992. Bd. I. 2262 S., Bd. II. 2050 S., Bd. III. 1632 S.
  18. Moser S. Substantivische Affixbildung im Frühneuhochdeutschen. Morphologie und Semantik der Präfixe außer ge- und Suffixe -el, -(l/n)er, -(e)rich, -e/i)ss(e/in), -icht, -in, -lein, -ling: Inaug.-Diss: Inaug.-Diss. Würzburg, 1993. 195 S.
  19. Müller P. O. Historische Wortbildung: Forschungsstand und Perspektiven // Zeitschhrift für deutsche Philologie. 1993. Bd. 112, H. 3. S. 394-419.
  20. Paul H. Mittelhochdeutsche Grammatik. 24.Auflage. Tübingen: Niemeyer, 1998. 638 S.
  21. Ring U. Substantivderivation in der Urkundensprache des 13. Jahrhunderts. Eine hystorisch-synchrone Untersuchung anhand der ältesten deutschsprachigen Originalurkunden. Berlin ; New York : Walter de Gruyter, 2008. 581 S. (Studia Linguistica Germanica; 96).
  22. ellmann H. Das Substantiv / Deutsche Wortbildung. Typen und Tendenzen in der Gegenwartsprache. Eine Eine Bestandaufnahme des Instituts für deutsche Sprache Forschungsstelle Innsbruck. Zweiter Hauptteil (Sprache der Gegenwart, 32). Düssseldorf: Schwann, 1975. 500 S.
  23. Wilmanns W. Deutsche Grammatik: Gotisch, Alt-, Mittel- und Neuhochdeutsch. 2. Aufl., unveränderter Neudruck. Berlin und Leipzig: Walter de Gruyter & Co., 1930. 671 S.

REFERENCES

  1. Bessonova, О. L., Grishkova, D. М. (2016). Struktura i semantika frazeologicheskikh edinits s terminami rodstva v angliyskom i nemetskom yazykakh [Structure and semantics of phraseological units with kinship terms in English and German]. In Studia Germanica, Romanica et Comparatistica. Donetsk: DonNU. T. 12. № 2 (34). P. 47-61. (In Russ.).
  2. Gumboldt V. fon. (1985). Yazyk i filosofiya kultury. Moskva: Progress. (In Russ.).
  3. Kaliuščenko, V. D. (2000). Vvedeniye [Introduction]. In Tipologiya yazykovykh znacheniy v diakhronicheskom i sopostavitelnom aspektakh: slovoobrazovanie v sredneverkhnenemetskom yazyke. Donetsk: DonNU. Т. 1. P. 5-6. (In Russ.).
  4. Karasenko, O. A. (2014) Peyoratyvnі naymenuvannya cholovіkіv u serednoverkhnonіmetskіy movі [Pejorative Middle High German nouns denoting men]. In Tipologіya movnikh znachen u dіakhronіchnomu ta zіstavnomu aspektakh. Donetsk: DonNU. Vyp. 29. P. 133-139. (In Ukr.).
  5. Karpіlovska, E. A. (1999). Sufіksalna pіdsystema suchasnoy ukraynskoy lіteraturnoy movy: budova ta realіzatsіya [Suffix subsystem of modern Ukrainian: structure and realization]. K.: Іnstitut movoznavstva іm. O. O. Potebnі Natsіonalnoy Akademіy nauk Ukrayny. (In Ukr.).
  6. Kolshanskiy, G. V. (1980). Kontekst i semantika [Context and semantics]. M.: Nauka. (in Russ.).
  7. Novikova, E. Yu. (2006). Struktura, semantika i tendentsii razvitiya naimenovaniy lits po professii v sovremennom nemetskom yazyke [Structure, semantics and evolution of the nouns naming persons after a profession in present-day German]. Moskva. (In Russ.).
  8. Yagupova, L. M. (2004). Osoblyvostі funktsіonuvannya іmennika urkünde v serednoverkhnonіmetskikh rukopisakh [Functioning of noun urkunde in the Middle High German manuscripts]. In Studia Germanica et Romanica: Іnozemnі movy. Zarubіzhna lіteratura. Metodyka vykladannya. Donetsk: DonNU. T. 1. No 1. P. 17-30. (In Ukr.).
  9. Yagupova, L. M. (2007). Movno-geografіchna varіatyvnіst systemy serednoverkhnonіmetskykh prefіksalnykh іmennykіv [Lingua-geographical variability of the systems of Middle High German prefix nouns]. Donetsk: DonNU. (Typologіchnі, zіstavnі, dіakhronіchnі doslіdzhennya. T. 4.) (In Ukr.).
  10. Behaghel, O. (1968). Die deutsche Sprache. Halle (Saale).
  11. Fleischer, W. (1974). Wortbildung der deutschen Gegenwartssprache. Leipzig.
  12. Fleischer, W., Barz, I. (1995). Wortbildung der deutschen Gegenwartssprache. Tübingen.
  13. Grimm, J., Grimm, W. (1854). Deutsches Wörterbuch: In 33 Bd-n. Nachdruck der Erstaugabe 1854. München.
  14. Hagedorn, J. (2001). Die Entwicklung russischer und südwestrussischer Systeme männlicher Personennamen im 14.-16. Jahrhundert. Tübingen.
  15. Klein, Th. (2009). Mittelhochdeutsche Grammatik. Tübingen.
  16. Kochskämper, B. (1999). „Frau“ und „Mann“ im Althochdeutschen. Frankfurt am Main, Berlin, Bern, New York, Paris; Wien.
  17. Lexer, M. (1992). Mittelhochdeutsches Handwörterbuch: In 3 Bd-n. Nachdruck der Ausgabe Leipzig 1872-1878. Stuttgart.
  18. Moser, S. (1993). Substantivische Affixbildung im Frühneuhochdeutschen. Morphologie und Semantik der Präfixe außer ge- und Suffixe -el, -(l/n)er, -(e)rich, -e/i)ss(e/in), -icht, -in, -lein, -ling. Würzburg.
  19. Müller, P. O. (1993). Historische Wortbildung: Forschungsstand und Perspektiven. In Zeitschhrift für deutsche Philologie. Bd. 112, Vol. 3. Pp. 394-419.
  20. Paul, H. (1998). Mittelhochdeutsche Grammatik. Tübingen.
  21. Ring, U. (2008). Substantivderivation in der Urkundensprache des 13. Jahrhunderts. Eine hystorisch-synchrone Untersuchung anhand der ältesten deutschsprachigen Originalurkunden. Berlin. (Studia Linguistica Germanica; 96).
  22. Wellmann, H. (1975). Das Substantiv. Deutsche Wortbildung. Typen und Tendenzen in der Gegenwartsprache. (Sprache der Gegenwart, 32). Düssseldorf.
  23. Wilmanns, W. (1930). Deutsche Grammatik: Gotisch, Alt-, Mittel- und Neuhochdeutsch. Berlin und Leipzig.

Карасенко Елена Анатольевна – кандидат филологических наук, профессор, доцент кафедры германской филологии (e-mail: Elena_karasenko@mail.ru), Государственное образовательное учреждение высшего профессионального образования «Донецкий национальный университет», 83001, Донецк, Университетская, 24